ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್  

• ಲೇಖಕರು
• ಇತ್ತೀಚಿನ ಬರಹಗಳು

ಎಚ್ಚಾರೆಲ್

ಎಚ್.ಆರ್.ಎಲ್.(ಎಚ್ಚಾರೆಲ್) ಎಂದು ಮುಂಬಯಿನ ಗೆಳೆಯರಿಗೆ ಪರಿಚಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮುಂಬಯಿನ ಕೇಂದ್ರ ಹತ್ತಿ ಸಂಶೋಧನಾಲಯದಲ್ಲಿ ಟೆಕ್ನಿಕಲ್ ಆಫೀಸರ್ ಆಗಿ ೩೭ ವರ್ಷಗಳ ಸೇವೆಯ ನಂತರ, ನಿವೃತ್ತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಾವಿರ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಫೇಸ್ ಬುಕ್ ನಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರು. ಹಲವಾರು ಬ್ಲಾಗ್ ಗಳಲ್ಲೂ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಇತ್ತೀಚಿನ ಬರಹಗಳು: ಎಚ್ಚಾರೆಲ್ (ಎಲ್ಲವನ್ನು ಓದಿ)

• ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್   - ಮಾರ್ಚ್ 3, 2024
• ಗಝಲ್ ಲೋಕದಲ್ಲೊಂದು ಸುತ್ತು - ಮಾರ್ಚ್ 25, 2023
• ಬಿ. ಜಿ. ಎಲ್. ಸ್ವಾಮಿ ಮತ್ತು ಹೀಗೊಂದು ಪ್ರಣಯ ಪ್ರಸಂಗ - ನವೆಂಬರ್ 5, 2022

ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯ ಸಂಕೇತವಾದ ಭಾರತ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಈ ವರ್ಷ (೨೦೨೪ರಲ್ಲಿ)  ಸಮಾಜವಾದಿ ನಾಯಕ, ‘ಜನ್ ನಾಯಕ್’ ಅಂದರೆ (ಜನರ ನಾಯಕ) ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದಲೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ  ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ರವರಿಗೆ,  ಮರಣೋತ್ತರವಾಗಿ ನೀಡಲಾಯಿತು.   ಅವರು ಬಿಹಾರ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ  ಎರಡು ಬಾರಿ  ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ  ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು.

ಎಚ್ಚಾರೆಲ್

ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ

ಭಾರತದ ಮೂರನೆಯ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ರಾಜ್ಯವಾದ  ಬಿಹಾರದ (ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ) ಸಮಸ್ತಿಪುರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಿತೌಂಜಿಯಾ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ  ‘ಕರ್ಪುರಿ  ಸದಾ  ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯ ಚಿಂತನೆಗಳಿಂದ  ಪ್ರೇರಿತರಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದರು;  ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಶಾಲಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು ಸೇರಿದರು. AISF ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಂಘಟನೆಯಾಗಿದೆ. ಅವರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದದ ಆದರ್ಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಕರ್ಪೂರಿ ಯವರು ತಮ್ಮ ಪದವಿ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ತೊರೆದು ಸ್ವ ಇಚ್ಛೆಯಿಂದ ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಚಳುವಳಿ ಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು.  ಇದು ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತಗಾರರನ್ನು ಭಾರತವನ್ನು ತೊರೆಯುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಲು 1942 ರಲ್ಲಿ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಬೃಹತ್ ಜನಾಂದೋಲನವಾಗಿತ್ತು. ಕರ್ಪುರಿಯವರು  ಧೈರ್ಯದಿಂದ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯೋತ್ತರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ೨೬ ತಿಂಗಳು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಕಳೆದರು. 
ಆಗಸ್ಟ್ 15, 1947 ರಂದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದೊರೆತಂತೆ, ಠಾಕೂರ್ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.  ಆದರೆ 1952 ರಲ್ಲಿ ತಾಜ್‌ಪುರ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಬಿಹಾರ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಗೆಲುವಿನೊಂದಿಗೆ ಸಕ್ರಿಯ ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ಮರಳಿದರು. ಅವರು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದರು. ಕಾರ್ಮಿಕರ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಅವರು ನಡೆಸಿದ ಯಶಸ್ವಿ ಹೋರಾಟಗಳಿಂದಾಗಿ  ದಂತಕಥೆಯಾದರು ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾತಿಗಾಗಿ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಕಾರ್ಮಿಕರ ಮುಷ್ಕರಗಳನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು 1970 ರಲ್ಲಿ, ಕರ್ಪೂರಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಇದು ಟೆಲ್ಕೊ ಕಂಪೆನಿಯಲ್ಲಿ  ಕಾರ್ಮಿಕರ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಆಮರಣಾಂತ ಉಪವಾಸ ಆಂದೋಲನದಲ್ಲಿ 28 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯಿತು.

ಕರ್ಪುರಿಯವರು, ಬಿಹಾರದ ಮೊದಲ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸೇತರ ಸಮಾಜವಾದಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಚಿವರೂ ಆಗಿದ್ದರು. ಬಿಹಾರದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯದೆ ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯಬೇಕು, ಎಂಬ ದೃಢವಾದ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಕರ್ಪುರಿ ಥಾಕುರ್ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಬೇರೆ ಎಲ್ಲಾ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣರಾಗಿ ವಿದೇಶಿ ಭಾಷೆಯಾದ ಇಂಗೀಷ್ ಒಂದರಲ್ಲೇ  ಬಹಳ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ನಾ ಪಾಸ್ ಆಗುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲವದು. ಹಾಗಾಗಿ  ಕಡ್ಡಾಯ ವಿಷಯವಾಗಿದ್ದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿದರು. ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಕಾಲಿಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಬಿಹಾರ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದು ಮೇರು ಕಾರ್ಯವೆಂದರೆ, ಮದ್ಯಪಾನವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿಷೇಧಿಸಿದ್ದು. 

ಭಾರತದ  ಹಿರಿಯ  ಜನಪ್ರಿಯ ಸಮಾಜವಾದಿ ನಾಯಕರಾದ ಜಯ ಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್ ಶ್ರೀವಾತ್ಸವ್  (11 October 1902 – 8 October 1979)  ತತ್ವಗಳಿಗೆ   ಕರ್ಪುರಿ ಠಾಕೂರ್  ನಿಕಟರಾಗಿದ್ದರು. ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ಇತರರೊಂದಿಗೆ ಈ ಜೋಡಿಯು ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವನ್ನು ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ‘ಸಂಪೂರ್ಣ ಕ್ರಾಂತಿ’ ಆಂದೋಲನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. 1979 ರಲ್ಲಿ ಬಿಹಾರ ರಾಜ್ಯವಿಭಜನೆಯಾದ್ದರಿಂದ, ಕರ್ಪೂರಿ, ಠಾಕೂರ್ ಚರಣ್ ಸಿಂಗ್ ಬಣವನ್ನು ಹಿಂದೆ ಹಾಕಿದರು ಮತ್ತು ಇದರ ನಂತರ ಎರಡು ಬಾರಿ ಬಿಹಾರ ವಿಧಾನಸಭೆಗೆ ಚುನಾಯಿತರಾದರು, ಅಂದರೆ 1980 ಮತ್ತು 1985 ರಲ್ಲಿ.  ಬಿಹಾರದ ಮಾಜಿ ಸಿಎಂ ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರಿಗೆ ಮರಣೋತ್ತರವಾಗಿ ಭಾರತ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಲಭಿಸಿರುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ಸಂತಸ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಇದನ್ನು ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ದ್ರೌಪದಿ ಮುರ್ಮು ಅವರು 23 ಜನವರಿ 2024 ರಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು.26 ಜನವರಿ 2024 ರಂದು, ಅವರಿಗೆ ಮರಣೋತ್ತರವಾಗಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಭಾರತದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವಾದ ಭಾರತ ರತ್ನವನ್ನು ನೀಡಿಗೌರವಿಸಿತು. ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸರ್ಕಾರವು ಅವರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಸಂಕೇತವೆಂದು ಗುರುತಿಸಿದಂತಾಯಿತು  ಸಮಾಜದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಪ್ರೇರಕ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಅವರ ಆಳವಾದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಸರ್ಕಾರವೂ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.

ಕರ್ಪೂರಿಯವರ ಹೆಸರಿನ ಜೊತೆ ಠಾಕೂರ್ ಎಂದು ಸೇರಿಸಿ ಕರೆಯುವುದು ಅವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸುಲಭದ ವಿಷಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ
ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ (24 ಜನವರಿ 1924 – 17 ಫೆಬ್ರವರಿ 1988) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕಾರಣಿ, ಅವರು ಬಿಹಾರದ 11 ನೇ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಎರಡು ಅವಧಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು, ಮೊದಲು ಡಿಸೆಂಬರ್ 1970 ರಿಂದ ಜೂನ್ 1971 ರವರೆಗೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಜೂನ್ 1977 ರಿಂದ ಏಪ್ರಿಲ್ 1979 ರವರೆಗೆ ಜನನಾಯಕ್  ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಒಂದು ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಗಂಟಾ ಘೋಷವಾಗಿ ಸಮಾಜದ  ತಪ್ಪುನಡವಳಿಕೆಗಳನ್ನು  ಖಂಡಿಸಿ ತಮ್ಮ ವಾದವನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದ ಅವರ ವಾಕ್ ಚಾತುರ್ಯವನ್ನು ಕೇಳಿದ ಅವರ ಮೇಲ್ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದ ಗೆಳೆಯ ಭೇಷ್ ಠಾಕೂರ್  ಸೊಗಸಾಗಿ ಮಾತಾಡಿದೆ’, ಎಂದು ಎಲ್ಲರ ಮುಂದೆ ಹೊಗಳಿದ. ಕ್ಷೌರಿಕ ಸಮಾಜದಿಂದ ಮೇಲೆದ್ದು ಬಂದ ಕರ್ಪುರಿಯವರನ್ನು ಠಾಕೂರ್ ಎಂದು ಸಂಬೋಧಿಸುವುದು ನಂಬಲಾರದ ಸತ್ಯ ಹಾಗೂ  ಅಸಾಧ್ಯದ ಮಾತಾಗಿತ್ತು. (ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಮೊದಲಾದ ಮೇಲ್ ಜಾತಿಯವರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಮೀಸಲಾಗಿದ್ದ ಠಾಕೂರ್ ಪದವನ್ನು  ಕರ್ಪುರಿಯವರು ಹೀಗೆ ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದು)

ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ
ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರು ಗೋಕುಲ್ ಠಾಕೂರ್ ಮತ್ತು ರಾಮದುಲಾರಿ ದೇವಿಯವರ ಮಗನಾಗಿ  ಬಿಹಾರದ ಸಮಸ್ತಿಪುರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಿತೌಂಜಿಯಾ. ಎಂಬ  (ಈಗ ಕರ್ಪುರಿ ಗ್ರಾಮ) ಕುಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ನಾಯಿ (ಕ್ಷೌರಿಕ) ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಕರ್ಪುರಿಯವರು ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ಸತ್ಯನಾರಾಯಣ ಸಿನ್ಹಾ ಅವರಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿದ್ದರು.  ಅಖಿಲ ಭಾರತ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು ಸೇರಿದರು. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತನಾಗಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಪದವಿ ಕಾಲೇಜು ತೊರೆದು ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು.  ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರಕಾರ ಅವರಿಗೆ  26 ತಿಂಗಳ ಜೈಲುವಾಸವನ್ನು ವಿಧಿಸಿದರು.  

ಭಾರತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆದ ನಂತರ, ಠಾಕೂರ್ ತಾವು ಜನಿಸಿದ  ಹಳ್ಳಿಯ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ ಕೆಲವು ವವರ್ಷ ದುಡಿದರು. ಅವರು ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ತಾಜ್‌ಪುರ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ 1952 ರಲ್ಲಿ ಬಿಹಾರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಸದಸ್ಯರಾದರು. 1960 ರಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರಿ ನೌಕರರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮುಷ್ಕರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ P & T ನೌಕರರನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು. 1970 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಟೆಲ್ಕೊ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು 28 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಆಮರಣಾಂತ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು. 
ಠಾಕೂರ್ ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯ ನಿಷ್ಠರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಬಿಹಾರದ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಅವರು ಮೆಟ್ರಿಕ್ಯುಲೇಷನ್ ಪಠ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಅನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯ ವಿಷಯವಾಗಿ ತೆಗೆದುಹಾಕಿದರು. ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಂಗ್ಲ-ಮಾಧ್ಯಮ ಶಿಕ್ಷಣದ ಕಡಿಮೆ ಗುಣಮಟ್ಟದಿಂದಾಗಿ ಬಿಹಾರಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ತೊಂದರೆ ಅನುಭವಿಸಿದರು ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಲಾಗಿದೆ. 1970 ರಲ್ಲಿ ಬಿಹಾರದ ಮೊದಲ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸೇತರ ಸಮಾಜವಾದಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗುವ ಮೊದಲು ಠಾಕೂರ್ ಬಿಹಾರದ ಮಂತ್ರಿ ಮತ್ತು ಉಪಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅವರು ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮದ್ಯಪಾನ ನಿಷೇಧವನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿದರು. ಅವರ  ಆಡಳಿತದ  ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ  ಬಿಹಾರದ ಹಿಂದುಳಿದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ  ಅನೇಕ ಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಲೇಜುಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.

ಬಿಹಾರದ ಅತ್ಯಂತ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ (ಎಂಬಿಸಿ) ಒಬ್ಬರಾದ ಮತ್ತು 1970 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಫೆಡರೇಶನ್ (ಎಐಎಸ್‌ಎಫ್) ಗೆ ಸೇರಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತನಾಗಿ ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಆಂದೋಲನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದ ಮಾಲಕರ್ ಅವರು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬಿಹಾರ – ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ಸರ್ಕಾರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ MBCಗಳು, ದಲಿತರು ಮತ್ತು ಮೇಲ್ವರ್ಗದ OBC ಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ವಿಶ್ವಾಸ ಗಳಿಸಿದ್ದರು.

ಬುಲಂದ್‌ಶಹರ್‌ನ ಚೇತ್ ರಾಮ್ ತೋಮರ್ ಅವರ ನಿಕಟ ಮಿತ್ರರಾಗಿದ್ದರು. ರು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ತುರ್ತುಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ (1975–77), ಅವರು ಮತ್ತು ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕರು ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ “ಸಂಪೂರ್ಣ ಕ್ರಾಂತಿ” ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ನಡೆಸಿದರು.
1977 ರ ಬಿಹಾರ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತಾರೂಢ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಸೋಲನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿತು. ಜನತಾ ಪಕ್ಷವು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (ಸಂಘಟನೆ), ಚರಣ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಭಾರತೀಯ ಲೋಕದಳ (BLD), ಸಮಾಜವಾದಿಗಳು ಮತ್ತು ಜನಸಂಘದ ಹಿಂದೂ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಭಿನ್ನ ಗುಂಪುಗಳ ಇತ್ತೀಚಿನ ಸಮ್ಮಿಲನವಾಗಿದೆ.  ತುರ್ತುಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಸಮಯದಲ್ಲಿ  ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿಯಾಗಿ ಹೇರಿದ   ಅನೇಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗಳನ್ನು ಮೊಟಕುಗೊಳಿಸಿದ ಅಂದಿನ ಪ್ರಧಾನಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸೇರುವ ಏಕೈಕ ಸೋಲಿಸುವುದು ಈ ಗುಂಪುಗಳ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು.  ಸಮಾಜವಾದಿಗಳು ಮತ್ತು BLD ಹಿಂದುಳಿದ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬಿರುಕುಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್(O) ಮತ್ತು ಜನಸಂಘ ಮೇಲ್ವರ್ಗದ ಜಾತಿಗಳು.

ಮುಂದೆ ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ ಜನತಾ ಪಕ್ಷವು ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದ ನಂತರ, ಠಾಕೂರ್ ಶಾಸಕಾಂಗ ಪಕ್ಷದ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಹಾರದ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಸತ್ಯೇಂದ್ರ ನಾರಾಯಣ್ ಸಿನ್ಹಾ ವಿರುದ್ಧ 144 ರಿಂದ 84 ಮತಗಳಿಂದ ಹಿಂದೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ [O] ಗೆಲುವಿನ ಮೂಲಕ ಎರಡನೇ ಬಾರಿಗೆ ಬಿಹಾರದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು. ಮುಂಗೇರಿ ಲಾಲ್ ಆಯೋಗದ ಮುಂಗೇರಿ ಲಾಲ್ ಆಯೋಗದ ವರದಿ ಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ಠಾಕೂರ್ ಅವರ ನಿರ್ಧಾರದ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಆಂತರಿಕ ಕಲಹ ಮುರಿದುಬಿತ್ತು, ಅದು ಹಿಂದುಳಿದ ಜಾತಿಗಳಿಗೆ ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದೆ. ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ಮೇಲ್ಜಾತಿ ಸದಸ್ಯರು ಠಾಕೂರ್ ಅವರನ್ನು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿಗೆ ನೀರುಹಾಕಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ದಲಿತ ಶಾಸಕರನ್ನು ದೂರವಿಡಲು ಸ್ವತಃ ದಲಿತರಾದ ರಾಮ್ ಸುಂದರ್ ದಾಸ್ ಅವರನ್ನು ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನಾಗಿ ಸೂಚಿಸಲಾಯಿತು. 

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟ, ಮತ್ತು ಸಮಾಜವಾದಿ ಆಂದೋಲನಕ್ಕೆ ಅನನ್ಯ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದ ಬಿಹಾರದ  ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ದಿ. ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರಿಗೆ ದೇಶದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ‘ಭಾರತ ರತ್ನ’ ನೀಡಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಗೌರವಿಸಿದೆ.

ಜನನಾಯಕ ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಿದ್ದ ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅತ್ಯಂತ ಸರಳ ಜೀವಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಠಾಕೂರ್ ಅವರು ಎರಡು ಬಾರಿ ಬಿಹಾರದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ಅವರ ಬಳಿ ಒಂದು ಸ್ವಂತ ಕಾರು ಸಹ ಇರಲಿಲ್ಲ. ವಾಹನವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ  ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತಕ್ಕೆ  ಮನೆ ಸಹ ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.

ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಪರಿವಾರ ಕರ್ಪುರಿಯವರ  ತಂದೆ ಗೋಕುಲ್ ಠಾಕೂರ್ ಹುಲ್ಲಿನ ಗುಡಿಸಿಲಿನಲ್ಲಿ ವಾಸವಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಸಮಸ್ತಿಪುರದಿಂದ ೧೦ ಕಿ. ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಪಿತಾಂಜಿಯ (Pitaunjia)  ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಕರ್ಪುರಿಯವರ ಹೆಂಡತಿ ಫುಲೇಶ್ವರಿ ದೇವಿ, ಮತ್ತು ಅವರ ಮಗ ರಾಮ್ ನಾಥ್ ಮತ್ತು ಕರ್ಪುರಿಯವರ ತಮ್ಮ ಸಹಿತ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಅಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮುಖ್ಯ ಮಂತ್ರಿ ವಾಸದ ಮನೆ, ೪ ಚಿಕ್ಕ ಚಿಕ್ಕ ಒಂದು ಕೊಠಡಿಯ ಗುಡಿಸಲುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು ಮಣ್ಣಿನ ನೆಲವಿದೆ. ಗುಡಿಸಿಲಿಗೆ ಸೇರಿದ  ವರಾಂಡದಲ್ಲಿ ಅವರ ನಾಚಿಕೆ ಸ್ವಭಾವದ ಹೆಂಡತಿ ಬೀಸುವ ಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ದಿನನಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಹಿಟ್ಟನ್ನು ಬೀಸುವ ಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಬೀಸಿ ತಯಾರುಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. 
ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರು ಒಬ್ಬ ಶಿಕ್ಷಕ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹಾಗೂ ಸಮಾಜವಾದಿ ಹೋರಾಟಗಾರ, ರಾಜಕಾರಣಿ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಜನನಾಯಕರಾಗಿದ್ದರು. ಅಂತರಜಾಲ ತಾಳದಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿ ದಾಖಲಿಸಿದ  ಸರಳತೆಗೆ ಕೆಲವು ಉದಾಹರಣೆಗಳಿವೆ.

ಅವರ ಸರಳತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅನೇಕ ಕಥೆಗಳಿವೆ. 1952 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಶಾಸಕರಾದಾಗ ಅವರು ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾಗೆ ಹೋಗುವ ನಿಯೋಗದಲ್ಲಿ ಇದ್ದರು. ಆದರೆ ಅವರ ಬಳಿ ಧರಿಸಲು ಒಂದು ಉತ್ತಮವಾದ ಕೋಟ್ ಸಹ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಗೆಳೆಯನ ಬಳಿ ಕೋಟು ಕೇಳಿದಾಗ ಅದು ಸಿಕ್ಕಿತಾದರೂ  ಹರಿದದ್ದು. ಕರ್ಪೂರಿ ಅದೇ ಕೋಟ್ ಧರಿಸಿ ವಿದೇಶಕ್ಕೆ  ಹೊರಟು ಹೋದ್ದರು. ಅಲ್ಲಿ ಯುಗೊಸ್ಲಾವಿಯಾದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಮಾರ್ಷಲ್ ಟಿಟೊ ಅವರು ಹರಿದ ಕೋಟ್ ಅನ್ನು ಗಮನಸಿ ಅವರಿಗೆ  ಒಂದು ಹೊಸ ಕೋಟ್ ನ್ನು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದ್ದರು.
80ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರು ವಿಧಾನಸಭೆಯ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದ ವೇಳೆ ಅವರ ಬಳಿ ಕಾರು ಸಹಿತ  ಇರಲಿಲ್ಲ.  ಊಟಕ್ಕೆ ನಿವಾಸಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕಿತ್ತು. ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತು ಅವರದೇ ಪಕ್ಷದ ಶಾಸಕರಿಗೆ ಜೀಪ್ ಕೊಡಿ ಎಂದು ಕೇಳಿದಾಗ, ಆ ಶಾಸಕರು, “ನನ್ನ ಜೀಪಿನಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆ ಇಲ್ಲ. ನೀವು ಎರಡು ಬಾರಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಿರಿ. ಕಾರು ಏಕೆ ಖರೀದಿಸಬಾರದು”? ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ್ದರು. ಕರ್ಪುರಿಯವರು ಸದಾ ರಿಕ್ಷಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
ಹಿರಿಯ ಪತ್ರಕರ್ತ ಸುರೇಂದ್ರ ಕಿಶೋರ್ 1977 ರ ಒಂದು ಘಟನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ, ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್ ಅವರ ಜನ್ಮದಿನವನ್ನು  ಪಾಟ್ನಾದ ಕದಮ್ ಕುವಾನ್ ನಲ್ಲಿ ರುವ ಚರಖಾ ಸಮಿತಿ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಯಿತು. ಆ ಸಮಾವೇಶದಲ್ಲಿ  ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನಿ ಚಂದ್ರಶೇಖರ್, ನಾನಾಜಿ ದೇಶಮುಖ್ ಸೇರಿದಂತೆ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಹಲವು ಜಾಗಗಳಿಂದ ಆಗಮಿಸಿದ  ಮುಖಂಡರು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು.  ಬಿಹಾರದ  ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕುರ್  ಹರಿದ ಕುರ್ತಾ, ಹರಿದ ಚಪ್ಪಲಿಯೊಂದಿಗೆ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಆಗಮಿಸಿದರು. ಇದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ಚಂದ್ರಶೇಖರ್  ಒಬ್ಬ ನಾಯಕ ಅಂದರೆ ಒಬ್ಬ  ‘ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬದುಕಲು ಎಷ್ಟು ಸಂಬಳ ಪಡೆಯಬೇಕು ? ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು.  ಆಗ ಎಲ್ಲರೂ ನಗಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ತಮ್ಮ ಆಸನದಿಂದ ಎದ್ದು ನಿಂತು ತಮ್ಮ ಕುರ್ತಾವನ್ನು ಹರಡಿ, ಕರ್ಪೂರಿ ಅವರ ಕುರ್ತಾ ನಿಧಿಗೆ ದೇಣಿಗೆ ನೀಡಿ ಎಂದು ನೆರೆದಿದ್ದವರನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದರು. ನೂರಾರು ರೂಪಾಯಿ ಹಣವೇನೋ  ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿದ್ದು, ಅದರಿಂದ ನೀವು ಕುರ್ತಾ-ಧೋತಿಯನ್ನು  ಖರೀದಿಸುತ್ತೀರಾ ? ಎಂದು ಕರ್ಪೂರಿ  ಅವರನ್ನು ಕೇಳಿದಾಗ, ಕರ್ಪೂರಿ ಅವರು ಇಲ್ಲ;  “ನಾನು  ಹಣವನ್ನು  ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳ ಪರಿಹಾರ ನಿಧಿಗೆ ನೀಡುತ್ತೇನೆ” ಎಂದು ಹೇಳಿಬಿಟ್ಟರು. ಅದನ್ನು ಹೇಳುವಾಗ ಅವರ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಮಂದಹಾಸ ನೆಮ್ಮದಿ ಎದ್ದು ಕಾಣುತ್ತಿತ್ತು. 
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿ-೨೬ ತಿಂಗಳು ಜೈಲುವಾಸ ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರು ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಧುಮಿಕಿದ ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ 26 ತಿಂಗಳು ಜೈಲು ವಾಸ ಸಹ ಅನುಭವಿಸಿದ್ದರು.

ಇನ್ನು ಠಾಕೂರ್ ಅವರು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ 1970 ರಿಂದ 1971 ರ ವರೆಗೆ ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಬಾರಿಗೆ 1977ರಿಂದ 1979ರ ವರೆಗೆ ಬಿಹಾರದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು. 1988ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ 64 ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.

ಬಿಹಾರದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರಿಗೆ ಮರಣೋತ್ತರವಾಗಿ ಭಾರತ ರತ್ನ ನೀಡುವುದಾಗಿ ಜನವರಿ 23 ರಂದು ಕೇಂದ್ರವು ಘೋಷಿಸಿದ್ದು, ರಾಜ್ಯದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ದಿಗ್ಗಜರ ಗಮನಾರ್ಹ ಮನ್ನಣೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ‘ಜನನಾಯಕ’ ಅಥವಾ ಜನರ ನಾಯಕ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಠಾಕೂರ್ ಅವರ ಜನ್ಮ ಶತಮಾನೋತ್ಸವದ ವರ್ಷವು ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಅವರ ಜೀವನ, ವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ನಿರ್ಧಾರಗಳ ಶಾಶ್ವತ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಎಲ್ಲರೂ ಓದಿ ಅದರಿಂದ ತಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪಾಠ ಕಲಿಯುವ ಅನೇಕ ನಿದರ್ಶಗಳಿದ್ದವು. 

ಜೀವನ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಜೀವನ : ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್, ನಾಯ್ ಸಮುದಾಯದಿಂದ ಬಂದವರು, ಇತರ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ (OBCs) ಅತ್ಯಂತ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗ (EBC),  ಸಮಸ್ತಿಪುರದ ರಜಪೂತ ಪ್ರಾಬಲ್ಯದ ಗ್ರಾಮವಾದ ಪಿತೌಂಜಿಯಾ (ಈಗ ಕರ್ಪೂರಿ ಗ್ರಾಮ) ದಿಂದ ರಾಜಕೀಯ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದರು. ಜಿಲ್ಲೆ. 1952 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಶಾಸಕಾಂಗ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದಾಗ ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಯಾಣವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಮತ್ತು 1985 ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಕೊನೆಯ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆಯವರೆಗೆ ಅವರು ಶಾಸಕರಾಗಿದ್ದರು. ಠಾಕೂರ್ ಅವರು  ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಅಚಲವಾದ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಜೈಲುವಾಸವನ್ನು ಸಹ ಎದುರಿಸಿದರು.

ಠಾಕೂರ್ ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಯಾಣವು ಅವರು ಎರಡು ಬಾರಿ ಬಿಹಾರದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಲು ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಆದರೂ ಅವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯು ಅಲ್ಪಕಾಲಿಕವಾಗಿತ್ತು. ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ನಾಯ್ (ಕ್ಷೌರಿಕ) ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದರೂ, ಠಾಕೂರ್ ಅವರು ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಳಿದ ಜಾತಿಯ ನಾಯಕರಾಗಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಗೆ ಏರಿದರು, ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಕೀಯ ಭೂದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಳಿಸಲಾಗದ ಗುರುತು ಹಾಕಿದರು. ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಫೆಬ್ರವರಿ 17, 1988 ರಂದು ನಿಧನರಾದರು.

ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರ ಜೀವನದ ಮೂರು ಹಂತಗಳು ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಜೀವನದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ ಮತ್ತು ಸಮಾಜವಾದಿ ವ್ಯಾನ್‌ಗಾರ್ಡ್ : (1942-1967) 
ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಯಾಣವು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಪಿತ ಸಮಾಜವಾದಿಯಾಗಿ ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್, ಡಾ ರಾಮಮನೋಹರ್ ಲೋಹಿಯಾ (23 March 1910 – 12 October 1967)  ರಾಮನಂದನ್ ಮಿಶ್ರಾ(1905–1989)ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ಅವಧಿಯು ಅವರ ನಂತರದ ರಾಜಕೀಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುವ ಸಮಾಜವಾದಿ ಆದರ್ಶಗಳು ಮತ್ತು ತತ್ವಗಳಿಗೆ ಅವರ ಬದ್ಧತೆಗೆ ಅಡಿಪಾಯವನ್ನು ಹಾಕಿತು.
ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಮತ್ತು ಎತ್ತರದ ಸಮಾಜವಾದಿ ನಾಯಕ (1970-1979):  ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಗೆ ಏರಿದ ಠಾಕೂರ್ 1970 ರಲ್ಲಿ ಬಿಹಾರದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು, ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಅವಧಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಹಿಂದಿಭಾಷೆಯ ಪ್ರಚಾರ, ಉರ್ದುವನ್ನು ಎರಡನೇ ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ಘೋಷಿಸುವುದು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವುದು ಸೇರಿದಂತೆ ಅವರ ನೀತಿಗಳು ರಾಜ್ಯದ ಮೇಲೆ ಅಳಿಸಲಾಗದ ಅವರ  ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತುಗಳನ್ನೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಮೂಡಿಸಿದವು. ಇದೆಲ್ಲಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನದೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದಾದ   ಅವರ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆಯೆಂದರೆ, ಅಂತರ್ಗತ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವ, ಒಂದು ತಳಮಟ್ಟದ ಮೀಸಲಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಪ್ರತ್ನದ್ದಾಗಿದೆ. 
ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಗುರುತಿನ ಹೋರಾಟ (1980-1988):  ಅವರ ಹಿಂದಿನ ಯಶಸ್ಸಿನ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಠಾಕೂರ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ನಂತರದ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು. ಅತ್ಯಂತ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗ (ಇಬಿಸಿ) ನಾಯಕ ಎಂದು ಹಣೆಪಟ್ಟಿ ಹೊಂದಿದ್ದ ಅವರು ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೆಣಗಾಡಿದರು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅವರ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಟೀಕೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾದವು ಮತ್ತು 1988 ರಲ್ಲಿ, ನಕ್ಸಲೀಯರು 42 ಮೇಲ್ಜಾತಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಕೊಂದ ಹಳ್ಳಿಯೊಂದಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ ಅವರು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕೋಪವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು. ಠಾಕೂರ್ ಅವರ ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳು ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್ ನಡುವೆ ರಾಜಕೀಯ ಗುರುತನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು.

ಶಾಶ್ವತ ಪರಂಪರೆ

ಒಂದು ಮಾಸ್ಟರ್‌ಸ್ಟ್ರೋಕ್‌ನಂತೆ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಹೊಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರಖರವಾದ ಬೆಳಕಿನ ರೇಖೆಯಂತೆ ಕಾಣಿಸುವ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿ :
ಠಾಕೂರ್‌ರ ಅತ್ಯಂತ ನಿರಂತರ ಪರಂಪರೆಯು ಅವರ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿಯಲ್ಲಿದೆ. 1978 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು 26% ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿ ಲೇಯರ್ಡ್ ಮೀಸಲಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದರು, ಇದು OBC ಗಳು, ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳು, ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಮೇಲ್ವರ್ಗದ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಮಾದರಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರಗತಿಪರ ಮಾದರಿಯು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ದುರ್ಬಲ ವಿಭಾಗದ ಕೋಟಾದ ಪರಿಚಯದಂತಹ ನಂತರದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿತ್ತು.

1976 ರಲ್ಲಿ ಮುಂಗೇರಿ ಲಾಲ್ ಆಯೋಗದ ಶಿಫಾರಸುಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಪರಿಚಯಿಸಲಾದ ‘ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಫಾರ್ಮುಲಾ’ 26% ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು, OBC ಗಳು, ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳು OBC ಗಳು, ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಮೇಲ್ವರ್ಗದ ಬಡವರಿಗೆ ಷೇರುಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಿತು. ಈ ನಿರ್ಧಾರವು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿದ್ದರೂ, ಠಾಕೂರ್ ಅವರಿಗೆ ರಾಜಕೀಯಜೀವನದಲ್ಲಿ  ನಷ್ಟವಾಯಿತು, ಇದಲ್ಲದೆ ಅವರ ಸರ್ಕಾರದ ಪತನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿಟೆಂದು ಪ್ರಾಜ್ಞರ ಅಂಬೋಣ;  ಹಾಗೂ  ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಜಾತಿ ವರ್ಗಗಳ ಕೋಪ ಮತ್ತು  ವಿರೋಧಗಳನ್ನೂ  ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು.

ಸವಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ಟೀಕೆ
ಒಂದು ಸಮಾಜಪರ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಮಾಡುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಗುಂಪಿಗೆ  ಅನೇಕ ಟೀಕೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬರುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಕರ್ಪುರಿ ಥಾಕುರ್ ತಮ್ಮ  ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ,ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಟೀಕೆ-ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು,. ದಲೇಲ್ಚಕ್ ಭಾಗೋಡಾ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ದುರಂತ ಘಟನೆಯು ಅವರು ಎದುರಿಸಿದ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳಿತ್ತು  ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಟೀಕೆಗಳ ಮೊತ್ತವನ್ನು  ಹೆಚ್ಚಿಸಿತ್ತು ಸಹಿತ.  ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕರ್ಪುರಿಯವರ  ಸರಳತೆ, ಸೌಜನ್ಯತೆ,  ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ, ತಾವು ಕಂಡುಕೊಂಡ ಸತ್ಯಗಳನ್ನು ಧರ್ಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ತರುವ  ಬದ್ಧತೆಗಳನ್ನು ಯಾರೂ ಪ್ರಶ್ನಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಈ ಅವರ ನ್ಯಾಯಪರ ಧೋರಣೆಗಳನ್ನು ಅವರ ಸಮಕಾಲೀನರು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ, ಸಮಾಜವಾದಿ ಆದರ್ಶಗಳಿಗೆ ಅವರ ಅಚಲವಾದ ಬದ್ಧತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮೆಚ್ಚಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ.

ಸುಮಾರು ಒಂದು ದಶಕದ ಹಿಂದೆ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ತನ್ನ ಆರನೇ ಭಾರತ ರತ್ನ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನದಲ್ಲಿ, ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರವು ಬಿಹಾರದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರನ್ನು ದೇಶದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವಕ್ಕಾಗಿ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದೆ. ಈ ಕ್ರಮವು ಪದ್ಮ ಮತ್ತು ಭಾರತ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳ ಹಿಂದಿನ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸರ್ಕಾರದ ತೀವ್ರ ಅರಿವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ, ಆಗಾಗ್ಗೆ ಅವರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ರಾಜಕೀಯ ಸಂದೇಶ ಕಳುಹಿಸುವ ಸಾಧನವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

I. ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯದ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಓಬಿಸಿ (ಇತರ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳು) ಮತ್ತು ಇಬಿಸಿ (ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳು) ಮೀಸಲಾತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಪ್ರವರ್ತಕ ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರ ಆಯ್ಕೆಯು  ಎರಡು ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಠಾಕೂರ್ ಅವರ ಗಣನೀಯ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದಲ್ಲದೆ, ಬಿಜೆಪಿಯ ರಾಮಮಂದಿರದ ನಂತರದ ಹಿಂದುತ್ವದ ಉತ್ಸಾಹದ ವಿರುದ್ಧ ಜಾತಿ ಜನಗಣತಿಯ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಹತೋಟಿಗೆ ತರಲು ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಗಳ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನವು ಬಿಜೆಪಿಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯದ ಬದ್ಧತೆಗೆ ವ್ಯೂಹಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರಿಗೆ ಭಾರತ ರತ್ನ ನೀಡುವ ನಿರ್ಧಾರವು ವ್ಯಾಪಕ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಮುದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಾನತೆಗೆ ಅವರ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಿದರು. ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವ ರಾಜನಾಥ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರ ನೀತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಜನತಾ ದಳ (ಯುನೈಟೆಡ್) ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಬಿಹಾರ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ನಿತೀಶ್ ಕುಮಾರ್, ದಲಿತರು ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಮೇಲೆ ಅದರ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುವ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸಿದರು.

ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ ಬಿಜೆಪಿಯ ನಿರ್ಧಾರವು ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ. ಹಾಗೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ, ನಿತೀಶ್ ಕುಮಾರ್ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಹೊಂದಿರುವ ನಿರೂಪಣೆಯಾದ ಯಾದವೇತರ OBC ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ನೇರವಾಗಿ ಮನವಿ ಮಾಡುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಪಕ್ಷ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ OBC ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ವಿರೋಧದ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕ್ರಮವು ಇಬಿಸಿ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಕ್ರೋಢೀಕರಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಲೋಕಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವಾಗಿ ಸಮಯ ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಕರ್ಪೂರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರಿಗೆ ಭಾರತ ರತ್ನವನ್ನು ನೀಡುವಾಗ, ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರವು ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವಾಗಿ ಅಂಗೀಕರಿಸುತ್ತದೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯಕ್ಕೆ ಅದರ ಬದ್ಧತೆಯೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ವಿರೋಧದ ನಿರೂಪಣೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತದೆ. ಠಾಕೂರ್ ಅವರ ಪರಂಪರೆ, ಅವರ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿ ಮತ್ತು ಸಮಾಜವಾದಿ ಆದರ್ಶಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧತೆಯಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಧನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕ್ರಮವು ಹಿಂದಿನ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಿದ ಮಾದರಿಗೆ ಸರಿಹೊಂದುತ್ತದೆ.  ಅಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ಭಾರತ ರತ್ನವನ್ನು ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ರವಾನಿಸಲು ಮತ್ತು ಅದರ ದೃಷ್ಟಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಬಳಸುತ್ತದೆ, ಕೇವಲ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಮೀರಿದ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.